JPK CIT dla estońskiego CIT - obowiązki od 2025 roku

Od 1 stycznia 2025 roku część podatników podatku dochodowego od osób prawnych ma obowiązek przesyłania plików JPK CIT. Szczególnie istotne pytanie dotyczy tego, czy obowiązek ten obciąża również podatników, którzy wybrali estoński CIT jako formę opodatkowania. Odpowiedź na to pytanie ma kluczowe znaczenie dla spółek stosujących ryczałt od dochodów spółek, które muszą przygotować się do nowych wymogów sprawozdawczych.

Wprowadzenie obowiązku przesyłania plików JPK CIT stanowi znaczącą zmianę w systemie sprawozdawczości podatkowej. Nowe regulacje mają na celu zwiększenie transparentności i ułatwienie kontroli podatkowych przez organy skarbowe. Jednak dla podatników stosujących estoński CIT powstaje pytanie o zakres ich obowiązków, szczególnie w kontekście specyfiki tego systemu opodatkowania.

Podstawy prawne obowiązku JPK CIT

Zgodnie z nowo dodanym art. 9 ust. 1c ustawy o CIT, podatnicy prowadzący księgi rachunkowe są obowiązani prowadzić te księgi przy użyciu programów komputerowych oraz przesyłać je właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego po zakończeniu roku podatkowego. Termin przesłania został określony do dnia upływu terminu złożenia zeznania, o którym mowa w art. 27 ust. 1, albo deklaracji, o której mowa w art. 28r ust. 1, za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ustawodawca przewidział również zwolnienia z tego obowiązku. Na podstawie art. 9 ust. 1d ustawy o CIT z obowiązku przesyłania JPK CIT są zwolnieni podatnicy zwolnieni od podatku na podstawie art. 6 ust. 1, z wyjątkiem fundacji rodzinnych. Zwolnienie obejmuje również podatników, którzy osiągają wyłącznie dochody wolne od podatku na podstawie art. 17 ust. 1 oraz nie są obowiązani do sporządzenia deklaracji, o których mowa w art. 27a. Dodatkowo zwolnieni są podatnicy prowadzący uproszczoną ewidencję przychodów i kosztów.

Istotne znaczenie mają również przepisy przejściowe zawarte w art. 66 ust. 2 ustawy zmieniającej, które określają terminy, kiedy poszczególni podatnicy po raz pierwszy zobowiązani będą do przesyłania JPK_CIT. Księgi są prowadzone przy użyciu programów komputerowych i przesyłane po raz pierwszy za rok podatkowy, a w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi za rok obrotowy, rozpoczynający się po określonych datach.

Etapowe wprowadzanie obowiązku JPK CIT

Wprowadzenie obowiązku JPK CIT następuje etapowo, w zależności od rodzaju podatnika i spełnianych kryteriów. Pierwszy etap, obowiązujący od 31 grudnia 2024 roku, dotyczy podatkowych grup kapitałowych oraz podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku.

Drugi etap wejdzie w życie po 31 grudnia 2025 roku i obejmie podatników i spółki niebędące osobami prawnymi, obowiązanych do przesyłania ewidencji JPK VAT. Jest to logiczne rozszerzenie obowiązków sprawozdawczych na podmioty, które już mają doświadczenie z elektroniczną sprawozdawczością podatkową w zakresie podatku od towarów i usług.

Trzeci i ostatni etap obejmie pozostałych podatników i spółki niebędące osobami prawnymi po 31 grudnia 2026 roku. Takie rozłożenie w czasie ma umożliwić płynne wdrożenie nowych wymogów bez nadmiernego obciążenia systemu podatkowego i podatników.

Kluczowe znaczenie ma określenie momentu przekroczenia progu przychodowego. Od 1 stycznia 2025 roku obowiązek przesyłania plików JPK CIT dotyczy podatników, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku.

Specyfika estońskiego CIT

Estoński CIT stanowi szczególną formę opodatkowania, która różni się fundamentalnie od klasycznego systemu podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnik opodatkowany estońskim CIT nie rozpoznaje przychodów podatkowych i kosztów uzyskania przychodów, dochodu ani straty podatkowej - kategorii istotnych z punktu widzenia opodatkowania podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art. 28d ust. 1 ustawy o CIT, podatnik stosujący estoński CIT prowadzi księgi rachunkowe oraz sporządza sprawozdania finansowe na podstawie przepisów o rachunkowości w sposób zapewniający prawidłowe określenie wysokości zysku lub straty netto, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku. Dodatkowo musi zapewnić prawidłowe określenie w kapitale własnym kwoty zysków niepodzielonych i kwoty zysków podzielonych odniesione na kapitały, wypracowanych w latach opodatkowania ryczałtem, oraz kwoty niepokrytych strat poniesionych w latach opodatkowania ryczałtem.

Ta specyfika estońskiego CIT rodzi pytania dotyczące obowiązku przesyłania JPK CIT. Kluczowe jest to, że mimo odmiennych zasad ustalania podstawy opodatkowania, podatnicy estońskiego CIT nadal prowadzą pełne księgi rachunkowe zgodnie z przepisami o rachunkowości. W księgach tych ewidencjonowane są przychody bilansowe, które stanowią podstawę do oceny, czy podatnik przekroczył próg 50 mln euro.

Interpretacja Dyrektora KIS w sprawie estońskiego CIT

Problematyka obowiązku przesyłania JPK CIT przez podatników estońskiego CIT była przedmiotem szczegółowej analizy w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 10 października 2024 roku (nr 0114-KDIP2-2.4010.364.2024.1.PK). Organ podatkowy zajął jednoznaczne stanowisko, że spółka opodatkowana estońskim CIT ma obowiązek przesyłania JPK CIT, jeśli spełnia określone kryteria.

Dyrektor KIS wskazał kilka kluczowych argumentów przemawiających za objęciem podatników estońskiego CIT obowiązkiem JPK CIT. Po pierwsze, jeśli zostanie przekroczony limit przychodów 50 mln euro, o którym mowa w art. 66 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy nowelizującej, podatnik automatycznie podlega nowemu obowiązkowi. Po drugie, treść art. 9 ust. 1c ustawy o CIT, poprzez odesłanie do terminu złożenia zeznania z art. 27 ust. 1 albo deklaracji z art. 28r ust. 1, potwierdza, że nowy obowiązek obejmuje również podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek.

Trzeci argument dotyczy katalogu zwolnień. W treści art. 9 ust. 1d ustawy o CIT, określającego podatników zwolnionych z obowiązku przesyłania JPK CIT, nie wymieniono podatników opodatkowanych ryczałtem od dochodów spółek. Oznacza to, że ustawodawca świadomie nie przewidział dla nich zwolnienia z tego obowiązku.

Czwarty argument odnosi się do przepisów przejściowych. Z art. 66 ust. 2 pkt 1 lit. b ustawy nowelizującej wynika, że obowiązek dotyczy podatników i spółek niebędących osobami prawnymi, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym albo roku obrotowym przekroczyła równowartość 50 mln euro. Przepis ten nie rozróżnia form opodatkowania, lecz odnosi się do wszystkich podatników spełniających kryterium przychodowe.

Ustalanie przychodów dla celów JPK CIT

Zgodnie z art. 28e ust. 1 ustawy o CIT, w przypadku podatników objętych ryczałtem od dochodów spółek rokiem podatkowym jest rok obrotowy w rozumieniu przepisów o rachunkowości. Na potrzeby ustalania obowiązków w zakresie przesyłania plików JPK CIT wartość przychodu należy ustalić na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych w poprzednim roku obrotowym.

To oznacza, że mimo iż spółka stosująca estoński CIT nie ustala przychodu dla celów podatkowych według podstawowych zasad określonych w ustawie o CIT, a ewentualna podstawa opodatkowania jest ustalana według odrębnych zasad, to jednak bilansowo suma przychodów jest ustalana i ewidencjonowana w księgach rachunkowych. To właśnie te przychody bilansowe stanowią podstawę do oceny przekroczenia progu 50 mln euro.

Dyrektor KIS w swojej interpretacji podkreślił, że za niezasadne należy uznać stanowisko, według którego podatnik na estońskim CIT, który nie ustala przychodu podatkowego według ogólnych zasad określonych w ustawie o CIT, byłby uprawniony do rozpoczęcia w późniejszym terminie realizacji obowiązku określonego w art. 9 ust. 1c ustawy o CIT, bez względu na wysokość zewidencjonowanych przychodów w księgach rachunkowych.

Takie stanowisko prowadziłoby do sytuacji, w której wszyscy podatnicy korzystający z opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek byliby uprawnieni do rozpoczęcia w późniejszym terminie realizacji obowiązku JPK CIT, zgodnie z art. 66 ust. 2 pkt 2 lub pkt 3 ustawy nowelizującej. Byłoby to niezgodne z intencją ustawodawcy, który wprowadził kryterium przychodowe jako podstawę etapowego wdrażania obowiązku.

Praktyczne konsekwencje dla podatników

W przypadku przekroczenia przez podatników opodatkowanych estońskim CIT wartości przychodu 50 mln euro, przeliczonych na złote według odpowiedniego kursu i ustalanego na podstawie ksiąg rachunkowych prowadzonych w poprzednim roku obrotowym, podatnik będzie zobowiązany prowadzić księgi rachunkowe przy użyciu programów komputerowych i przesyłać je po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 roku.

Oznacza to konieczność dostosowania systemów informatycznych i procedur księgowych do wymogów JPK CIT. Podatnicy muszą zapewnić, że używane przez nich programy księgowe są w stanie generować pliki w wymaganej strukturze logicznej JPK_CIT. Może to wymagać aktualizacji oprogramowania lub zmiany dostawcy systemu księgowego.

Kluczowe jest również zapewnienie odpowiedniego przygotowania zespołów księgowych do obsługi nowych obowiązków. Pracownicy muszą zostać przeszkoleni w zakresie generowania i przesyłania plików JPK CIT, a także kontroli poprawności danych przed ich przesłaniem do urzędu skarbowego.

Należy również pamiętać o terminach przesyłania plików. JPK CIT należy przesłać po zakończeniu roku podatkowego, w terminie do dnia upływu terminu złożenia zeznania podatkowego lub deklaracji ryczałtowej. Dla podatników estońskiego CIT oznacza to konieczność koordynacji procesu przesyłania JPK CIT z procedurami składania deklaracji podatkowych.

Przykład praktyczny zastosowania przepisów

Rozważmy sytuację spółki, która od 1 stycznia 2022 roku jako formę opodatkowania stosuje estoński CIT. W 2024 roku wartość bilansowa uzyskanych przychodów przekroczyła kwotę 50 mln euro. W takiej sytuacji powstaje pytanie o obowiązek przesyłania plików JPK CIT.

Analiza tej sytuacji prowadzi do jednoznacznych wniosków. Po pierwsze, podatnicy opodatkowani estońskim CIT nie zostali wyłączeni z obowiązku przesyłania plików JPK CIT w katalogu zwolnień określonym w art. 9 ust. 1d ustawy o CIT. Po drugie, przychody spółki osiągnięte w poprzednim roku podatkowym przekroczyły kwotę 50 mln euro, co oznacza spełnienie kryterium określonego w przepisach przejściowych.

W konsekwencji, od 1 stycznia 2025 roku spółka ma obowiązek przesyłania JPK CIT. Będzie zobowiązana prowadzić księgi rachunkowe przy użyciu programów komputerowych i przesyła je po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 roku. Spółka musi zatem przygotować odpowiednie systemy informatyczne i procedury do obsługi tego obowiązku.

Przygotowanie do wdrożenia JPK CIT

Podatnicy estońskiego CIT, którzy będą objęci obowiązkiem przesyłania JPK CIT, powinni podjąć szereg działań przygotowawczych. Najważniejsze z nich to:

1. Weryfikacja aktualnego systemu księgowego pod kątem możliwości generowania plików JPK_CIT
2. Aktualizacja oprogramowania księgowego lub zmiana dostawcy, jeśli obecny system nie obsługuje wymaganych formatów
3. Przeszkolenie zespołu księgowego w zakresie obsługi nowych funkcjonalności
4. Opracowanie procedur kontroli jakości danych przed przesłaniem do urzędu skarbowego
5. Testowanie procesu generowania i przesyłania plików JPK CIT

Szczególną uwagę należy zwrócić na jakość danych ewidencjonowanych w księgach rachunkowych. JPK CIT będzie zawierać szczegółowe informacje o wszystkich operacjach gospodarczych, dlatego kluczowe jest zapewnienie kompletności i poprawności ewidencji księgowej.

Warto również rozważyć współpracę z doradcami podatkowymi lub specjalistami IT, którzy mają doświadczenie we wdrażaniu systemów JPK. Mogą oni pomóc w identyfikacji potencjalnych problemów i zaproponować optymalne rozwiązania techniczne.

Konsekwencje nieprzestrzegania obowiązków

Nieprzestrzeganie obowiązku przesyłania JPK CIT może skutkować sankcjami przewidzianymi w przepisach podatkowych. Choć szczegółowe regulacje dotyczące kar za nieprzesłanie JPK CIT mogą być przedmiotem dalszych zmian legislacyjnych, podatnicy powinni traktować ten obowiązek z pełną powagą.

Organy skarbowe będą miały dzięki JPK CIT znacznie lepszy wgląd w działalność gospodarczą podatników. Umożliwi to bardziej efektywne prowadzenie kontroli podatkowych i szybsze wykrywanie potencjalnych nieprawidłowości. Dla podatników oznacza to konieczność szczególnej dbałości o jakość prowadzonej ewidencji księgowej.

Szczególnie istotne jest zapewnienie zgodności danych w JPK CIT z informacjami zawartymi w składanych deklaracjach podatkowych. Ewentualne rozbieżności mogą stać się podstawą do wszczęcia postępowań kontrolnych lub wyjaśniających przez organy skarbowe.

Podatnicy powinni również przygotować się na możliwość zwiększonej liczby zapytań ze strony urzędów skarbowych. Dostęp do szczegółowych danych księgowych może skłonić organy do zadawania pytań dotyczących konkretnych operacji gospodarczych lub decyzji księgowych.

Wpływ na planowanie podatkowe

Obowiązek przesyłania JPK CIT może mieć istotny wpływ na strategie planowania podatkowego podatników estońskiego CIT. Zwiększona transparentność działalności wobec organów skarbowych wymaga bardziej przemyślanego podejścia do strukturyzowania transakcji i operacji gospodarczych.

Podatnicy powinni rozważyć wpływ nowych obowiązków sprawozdawczych na swoje długoterminowe strategie biznesowe. Może to obejmować ocenę opłacalności dalszego stosowania estońskiego CIT w kontekście zwiększonych obowiązków administracyjnych.

Spółka technologiczna stosująca estoński CIT od trzech lat osiągnęła w 2024 roku przychody w wysokości 60 mln euro. Mimo że nie wypłacała dotychczas zysków akcjonariuszom i nie płaciła podatku dochodowego, od 2025 roku musi przesyłać JPK CIT ze względu na przekroczenie progu przychodowego. Spółka musi zainwestować w aktualizację systemu księgowego i przeszkolenie zespołu, co generuje dodatkowe koszty operacyjne.

Warto również rozważyć wpływ JPK CIT na relacje z kontrahentami i partnerami biznesowymi. Zwiększona transparentność może wpływać na sposób strukturyzowania umów i transakcji, szczególnie tych o większej wartości lub skomplikowanej naturze.

Niektórzy podatnicy mogą rozważyć zmianę formy opodatkowania, jeśli koszty związane z obsługą JPK CIT okażą się zbyt wysokie w stosunku do korzyści płynących z estońskiego CIT. Taka decyzja wymaga jednak szczegółowej analizy finansowej i podatkowej.

Rekomendacje dla podatników

Na podstawie analizy przepisów i interpretacji organów podatkowych można sformułować następujące rekomendacje dla podatników estońskiego CIT:

• Przeprowadź weryfikację przychodów bilansowych za 2024 rok w kontekście progu 50 mln euro
• Skonsultuj się z doradcą podatkowym w sprawie interpretacji przepisów dotyczących JPK CIT
• Przygotuj plan wdrożenia systemu obsługi JPK CIT z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym
• Rozważ koszty i korzyści związane z dalszym stosowaniem estońskiego CIT
• Zadbaj o wysoką jakość prowadzonej ewidencji księgowej i procedur kontroli wewnętrznej
• Przygotuj zespół na zwiększoną liczbę zapytań ze strony organów skarbowych

Szczególnie ważne jest utrzymanie bieżącego monitorowania zmian legislacyjnych i interpretacji organów podatkowych. Przepisy dotyczące JPK CIT mogą być przedmiotem dalszych modyfikacji, dlatego podatnicy powinni na bieżąco śledzić rozwój sytuacji prawnej.

Warto również rozważyć uczestnictwo w szkoleniach i konferencjach poświęconych problematyce JPK CIT. Wymiana doświadczeń z innymi podatnikami może okazać się bardzo wartościowa w procesie wdrażania nowych obowiązków.

Najczęstsze pytania

Tak, podatnicy estońskiego CIT są objęci obowiązkiem przesyłania JPK CIT, jeśli spełniają określone kryteria przychodowe. Dyrektor KIS w interpretacji z października 2024 roku jednoznacznie potwierdził, że nie zostali oni wyłączeni z tego obowiązku w katalogu zwolnień określonym w art. 9 ust. 1d ustawy o CIT.

Obowiązek przesyłania JPK CIT od 1 stycznia 2025 roku dotyczy podatników, u których wartość przychodu uzyskanego w poprzednim roku podatkowym przekroczyła równowartość 50 mln euro przeliczonych na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku.

Dla podatników estońskiego CIT kluczowe znaczenie mają przychody bilansowe ewidencjonowane w księgach rachunkowych prowadzonych zgodnie z przepisami o rachunkowości. To te przychody, a nie przychody podatkowe, stanowią podstawę do oceny przekroczenia progu 50 mln euro.

Podatnicy estońskiego CIT przekraczający próg przychodowy muszą przesłać JPK CIT po raz pierwszy za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024 roku. Oznacza to, że pierwsze pliki będą przesyłane w 2026 roku za rok 2025.

Teoretycznie zmiana formy opodatkowania jest możliwa, jednak wymaga spełnienia określonych warunków prawnych i może wiązać się ze znaczącymi konsekwencjami podatkowymi. Decyzja taka powinna być poprzedzona szczegółową analizą finansową i podatkową z udziałem doradcy podatkowego.

Szczegółowe regulacje dotyczące kar za nieprzesłanie JPK CIT mogą być przedmiotem dalszych zmian legislacyjnych. Podatnicy powinni traktować ten obowiązek z pełną powagą, gdyż nieprzestrzeganie obowiązków podatkowych zazwyczaj skutkuje sankcjami przewidzianymi w przepisach podatkowych.